Հույզերի կարգավորումը դեռահասության տարիքում
Կյանքում մեծ նշանակություն ունեցող խնդիրը ոչ թե ուժեղ զգացմունքները ճնշելն է, այլ դրանց խորությունը և նպատակահարմարությունը զարգացնելը։ Ինչպես նշում են կոգնիտիվ հոգեբանության ներկայացուցիչները՝ «Կարևոր չէ, թե ինչ է կատարվել, կարևորը մեր վերաբերմունքն է դրա նկատմամբ»: Այս տեսակետից դեռահասների հուզական դրսևորումները մեծահասակների կողմից հաճախ բնութագրվում են որպես ոչ ադեկվատ, երբ արտահայտված հույզը չի համապատասխանում իրավիճակին, քանի որ դեռահասի համար այս տարիքում առաջնային գործունեությունը դառնում է հասակակիցների հետ շփումը և երկրորդային պլան է մղվում ուսումնական գործընթացը, որն էլ ծնողների կողմից դիտարկվում է որպես խնդիր: Դեռահասության տարիքը բնորոշվում է նաև հուզական անկայունությամբ, տրամադրության հաճախակի փոփոխություններով՝ հույզերը կտրուկ փոխվում են ուրախությունից տխրություն: Եվ այս հակադիր հույզերը շատ հաճախ կարող են փոխարինել միմյանց առանց լուրջ պատճառի: Այս հուզական անկայուն դրսևորումները հաճախ քննարկվում են և չեն ընդունվում ծնողների, մեծահասակների և այլ շրջապատող մարդկանց կողմից: Կարևոր է դեռահասի համար ճանաչել, ապրել և հասկանալ յուրաքանչյուր հույզը: Հույզերի կարգավորումը հանգեցնում է հոգեկան ներդաշնակության: Մի քանի տարբերակներ հույզերի կարգավորման համար՝
- Առաջին հերթին կարևոր է այն, որ յուրաքանչյուր հույզ արտահայտվի, քանի որ չարտահայտված հույզերն ավելի մեծ ուժգնությամբ և ինքնաբուխ կարող են արտահայտվել, որի կառավարումը դառնում է շատ ավելի դժվար:
- Յուրաքանչյուր հուզական ապրումից հետո վերլուծել հուզական հակազդումը, այսինքն՝ ինչը հատկապես մեզ մոտ առաջացրեց տվյալ հույզը:
- Իրավիճակին նայել տարբեր կողմերից, որը հնարավորություն կտա ավելի լավ հասկանալ այն և տալ համապատասխան հուզական հակազդում:
Հարգելի ծնող, եթե տանն ունես դեռահաս, ապա ինքդ քեզ տուր հարցեր՝
- Որքանո՞վ եմ ճանաչում իմ երեխային։
- Որքանո՞վ է իմ երեխայի անձն ինձ համար ընդունելի։
- Ի՞նչ է ինձ հուշում իմ երեխայի հուզական հակազդումը։
- Որքանո՞վ եմ պատրաստ ընդունել երեխայիս որոշումները, անգամ եթե դրանց հետ համաձայն չեմ։
- Ո՞րն է ինձ համար կարևոր՝ ունենալ <<Ճիշտ>>, թե՞ երջանիկ երեխա։